Al jaren horen we van verschillende kanten over het Overweeghuis. Over wat het precies moet worden, over waarom het zo belangrijk is dat het er komt, over pogingen om het op te zetten, over de zoektocht naar een geschikt pand. En nu is het eindelijk zover, het komt er echt. De kluswerkzaamheden zijn in een vergevorderd stadium en in januari trekken de eerste vrouwen erin. Wat is het Overweeghuis, en hoe ontstond het idee?
In het Overweeghuis kunnnen vrouwen die in de prostitutie werken een half jaar rustig nadenken over wat ze willen met hun leven. Willen ze doorgaan met wat ze doen of willen ze iets anders? Ze kunnen er gratis wonen en over de eerste levensbehoeften hoeven ze zich geen zorgen te maken. Het idee voor het overweeghuis ontstond in coronatijd, vertelt Evelien Roukema, een van de initiatiefnemers in Utrecht.
Mensen willen vaak best wel stoppen
De betrokkenheid van Evelien bij de doelgroep ontstond zo’n twintig jaar geleden in Zuid-Afrika, vertelt ze in een nog kale woonkamer van het Overweeghuis. Overal staan verfspullen en de bank die door een buurtbewoner is gedoneerd is nog bedekt met plastic folie. Om ons heen heerst een prettige bedrijvigheid.
Evelien werkte in die tijd als vrijwilliger in weeshuizen, kerken en buurtcentra in Pretoria. In een koffiehuis in die stad zag ze hoe een vrouw die net was bevallen direct weer moest gaan werken als prostituee. Ze zag hoe vrouwen onder valse voorwendselen en onder dwang te werk werden gesteld. ‘Dat raakte mij zo dat ik daar iets mee wilde doen’, zegt ze nu. ‘Ik wilde wat betekenen voor die mensen.’ Dus zette ze zich terug in Nederland ook in voor vrouwen in de prostitutie. ‘Toen al merkte ik dat vrouwen vaak in de overlevingsmodus zitten en dat ze helemaal geen tijd hebben om na te denken over de toekomst.’ Het zaadje werd in die tijd gepland en vanaf die tijd begon het idee te rijpen. ‘Zou het niet mooi zijn als er een plek was waar vrouwen tot rust konden komen? Want als je doorvraagt, dan willen mensen vaak best wel stoppen. Ze weten alleen niet hoe.’
De lockdown
Toen kwam Corona en de hele maatschappij kwam piepend en krakend tot stilstand. Vanwege de lockdown konden de vrouwen in de prostitutie niet werken. ‘Ze kwamen gedwongen tot stilstand. Wij onderhielden wel nauw contact met hen, omdat we ze vaak hielpen met alle regelingen die er toen waren vanwege het wegvallen van hun inkomen. Wat bleek? Veel vrouwen die stil kwamen te zitten gingen ook nadenken. Een aantal daarvan kwam tot de conclusie dat ze het helemaal anders wilden en dat ze uit de prostitutie wilden stappen.’
Het idee van Evelien bleek dus te werken. Als vrouwen even tot rust konden komen, kregen ze de kans om een andere keuze te maken. Vanaf die tijd ging ze er actief mee aan de slag. ‘En toen merkte ik dat er in Groningen al zoiets was geopend. Het bleek zelfs al een naam te hebben, het heette een overweeghuis. In Arnhem is er intussen ook al een.’
Zoeken naar een pand
Vier jaar geleden werd er een stichting opgericht en een oproep gedaan. ‘Toen hebben zich veel vrijwilligers aangemeld en we zijn fondsen gaan werven. Dat ging allemaal goed, maar voor we van start konden moesten we eerst op zoek naar een pand met de juiste bestemming. Dat was lastig. Als er meerdere mensen in één huis wonen, moet je daar een omzettingsvergunning voor hebben. Alleen kun je niet zomaar een huis kopen en hopen dat je die vergunning krijgt. Als je al een pand kunt krijgen.’
Het zoeken naar een geschikte woning heeft uiteindelijk meerdere jaren geduurd, maar een paar maanden geleden is het eindelijk gelukt. Iedereen is erg blij met het huis. ‘Vier jaar geleden hebben we een wensenlijst opgesteld voor de woning. Het moest zoveel kamers hebben en een tuin, meerdere wc’s en douches en dergelijke. Gaandeweg dachten we dat we dat lijstje moesten bijstellen, maar nu hebben we alles. Eigenlijk is het nog beter, want we hebben extra kamers.’
Uitstappers en studenten
Als we Evelien spreken, half december, wordt er dus nog volop geverfd in het pand. De wastafels zijn gedaan, de gaten in muren en deuren gevuld, de plafonds moeten vaak nog worden aangepakt. toch ligt het werk op schema om half januari de eerste vrouwen te ontvangen. ‘Die komen waarschijnlijk nog wel in de rommel, maar dat is eigenlijk altijd als je verhuist’, zegt Evelien lachend. De eerste vrouwen zijn nog niet de mensen die hun leven gaan overwegen. ‘De eerste vrouwen die komen, zijn de uitstappers. Die hebben al gekozen maar hebben nu geen eigen woning en wonen vaak bij anderen. Daar is veel animo voor.’ Deze mensen betalen gewoon huur en kunnen twee jaar blijven. Zo kunnen ze hun leven rustig gestalte geven.
Daarnaast komen er in het huis nog een tweetal studenten te wonen. ‘Dat zijn mensen die het project een warm hart toedragen. Via hen krijgen de vouwen ook een netwerk buiten het ‘leven’. De studenten moeten daar overigens wel wat voor laten. Want mannen mogen absoluut niet meer binnen komen als het huis eenmaal open gaat.’
Ambassadeurs in de buurt
Tot slot zijn er drie kamers voor vrouwen die in alle rust gaan overwegen wat ze met hun leven gaan doen. Zij kunnen er 6 maanden gratis verblijven. ‘En natuurlijk zijn er elke dag vrijwilligers aanwezig om koffie te zetten en eten te koken’, besluit Evelien. ‘We hebben ook ervaringsdeskundigen betrokken om die vrijwilligers te trainen. En er zijn er nog een aantal buurtbewoners actief. Een van hen gaat de boodschappen coördineren en een ander wil echt diensten gaan draaien. Zij worden ook een soort ambassadeurs in de buurt. Want het is belangrijk dat iedereen er achter staat.’
Dit artikel staat in de editie van St Maarten die nu wordt verkocht op straat. Ga er direct een halen bij je verkoper!
Donaties
Het Overweeghuis krijgt geen subsidie, dus moeten ze het hebben van donaties. Wilt u het Overweeghuis steunen? Dat kan via de website www.overweeghuisutrecht.nl.