Het is helemaal niet denkbeeldig dat je in Utrecht tijdens een wandeling of terwijl je de hond uitlaat iemand aantreft die buiten slaapt. Want er slapen veel mensen buiten. Heel soms kiezen deze mensen daar zelf voor, maar meestal hebben ze gewoon hulp nodig. Wat kun je doen als je iemand treft die buiten slaapt?
Mensen slapen heus niet alleen buiten bij een aangename temperatuur. Onder alle weersomstandigheden kun je mensen treffen op een bankje, in de bosjes, in een portiek, op een afgelegen plek. In het beste geval liggen ze opgerold in een slaapzak, maar die hebben ze lang niet altijd. Zelfs als het regent of als het heel koud is, liggen ze er.
Als de gevoelstemperatuur onder het vriespunt komt, wordt de Koudweerregeling van kracht en mag iedereen binnen slapen. Maar soms kiezen mensen er dan nog voor om buiten te blijven, omdat ze de nachtopvang te druk en te onrustig vinden. Het komt ook regelmatig voor dat mensen geen recht hebben om in de nachtopvang te slapen buiten de KWR. Denk aan EU-burgers, zoals de Poolse man die onlangs dood in het Griftpark is gevonden. Het kan ook zijn dat ze zijn geschorst bij de nachtopvang.
De groep dakloze mensen in Utrecht wisselt daarnaast het hele jaar door van samenstelling. Er komen steeds nieuwe mensen bij die de weg in het Utrechtse hulpverleningslandschap nog niet kennen en dus niet weten waar ze moeten zijn.
Wat te doen als je een buitenslaper treft?
1) De belangrijkste stap is eigenlijk heel simpel: Vraag of alles goed gaat. Dakloze mensen voelen zich opgejaagd, ongezien en niet welkom. Dakloos zijn is mensonterend, dus met een menselijke, gelijkwaardige benadering geef je vertrouwen. Een beetje koffie en wat te eten doet ook wonderen. Misschien heb je nog een deken, slaapmatje of een oude tent.
2) Als ze de weg niet weten of de taal niet spreken, kun je ze misschien doorverwijzen naar een nachtopvang. Die zijn er van zowel de Tussenvoorziening (Sleep Inn, Noiz) als het Leger des Heils (Biltstraat). Mochten ze daar niet willen of mogen zijn, dan kunnen ze er bij extreem weer een sheltersuit krijgen.
3) Bel veldwerkers. Er zijn veldwerkers van verschillende organisaties in Utrecht (Leger des Heils, Jellinek, Stichting GOUD). Vertel hen waar je iemand hebt aangetroffen. Zij kunnen diegene dan gaan opzoeken en doorverwijzen naar de juiste hulp.
4) Stuur ze door naar Herstart aan de Nieuwegracht 92. Dit is een dagopvang van het Leger des Heils waar ook Stadsteam Back Up werkt. Het Stadsteam helpt dakloze mensen met de eerste opvang en het regelen van praktische zaken als nachtopvang, dagopvang, medische hulp, eten, een briefadres en geldzaken.
5) Politie? In noodgevallen is dat vanzelfsprekend. Maar als ze ook tegen de politie zeggen dat ze niet naar de nachtopvang willen, zullen ze zich alleen maar opgejaagd voelen. Het enige wat je dan met je belletje hebt bereikt is dat ze een nieuwe plek moeten zoeken.
tekst: Moreno van Hulst